Anadolu Gazozları serisinde Batı’ya olan yolcuğumuz devam ediyor. Nihayet sıra Türkiye’nin en güçlü dağıtım ağına sahip ve en eski gazozlarını içinde bulunduran Marmara Bölgesi’ne geldi. Marmara Bölgesi’ne baktığımızda karşımıza hemen Uludağ Gazoz çıkıyor, İstanbul’un Çamlıca’sı ve Adapazarı’nın Neşe Gazozu da dikkate değer. İçinde bulunduğumuz yıl Türkiye dağıtımına tekrar başlayan Balsa Gazozları ve esasında soda üretimine ağırlık veren Özkaynak da koleksiyonumda yer alan diğer markaları oluşturuyor. Beyoğlu Gazozları da yeniden üretimiyle pazarda varlığını hissettirmeye başladı.
İstanbul merkezli gazozlar gerek ulaşılabilirlik açısından gerekse de tarihi yönünden bu topraklarda en çok tüketilen gazozların başında gelmiş. Özellikle zamanın Elvan Gazozu’nun tadıyla ilgili özlem dolu birçok yazıyı internette bulabilirsiniz. İş yerinden bir arkadaşım gazoz koleksiyonu yaptığımı öğrendiğinde anlattığı Elvan Gazozu hatıralarını keyifle dinlemiştim. Ne yazık ki deneme şansı bulamadığım Elvan Gazozu’nu özlem ile anmaktan başka yapacak bir şeyim yok.
Çamlıca Gazozu
1946 yılında Nazif ve Ekrem Erkli tarafından kurulan İstanbul merkezli Çamlıca Gazozu 2000’lerde el değiştirdi ve Ülker Grubuna satıldı. Açıkçası çikolata ve bisküvi piyasasındaki bir aktörün gazoz işine girmesi beni hiç mutlu etmiyor. Unutmadan, bir Cola Turka vardı, sahi ne oldu ona? Sanırım Ülker bu markaya yeteri kadar değer vermiyor olacak ki 15 yıl önce harika olarak nitelendirilen bu gazoz şimdilerde eski günlerini arıyor.
Limon aromasına sahip Çamlıca birçok açıdan hayal kırıklığı ile dolu. Geçmişine dair tat izlenimlerim konusunda emin olmadığım noktalar var. İlkokulda dördüncü sınıfta dershane kantininde karışık tostun yanında içtiğimiz şişe gazozun Uludağ mı Çamlıca mı olduğu konusunda net bir söylemem mümkün değil. Söyleyebileceğim tek şey baloncuklar çıkararak içtiğimiz gazozun bugünlerden çok uzak olduğu. Bugünlerde net olan bir şey var o da; eski tadının artık geçmişte kaldığı gerçeği. İçeriğinde yazılı olan şeker veya glukoz-fruktoz şurubu ibaresi gazozun doğasına ters bir durum. Tadındaki yapaylık buradan geliyor olsa gerek. Kokusu oldukça yoğun ve ağır, limon, hatta ekşi lime kokusu geliyor. Tadı gazozların dengesinden oldukça uzak. Güzel bir içime sahip değil, limonun baskınlığı rahatsız ediyor. Yurt dışındaki Sprite’ların limonunun oldukça baskın olduğunu ve bunun içimi zorlaştırdığını yazmıştım. Çamlıca’nın tadı da aynen böyle. Gazoz içmek normalde beni mutlu eder ama Çamlıca içerken mutlu olmuyorum, demek ki yanlış olan bir şeyler var. Bu durum geçmişteki Çamlıca’nın tadını daha da merak etmeme yol açıyor. Ne yazık ki o tada bugün ulaşmak mümkün değil, bugünkü Çamlıca’nın da o günleri hissettirmesinin mümkün olmadığı gibi.
Çamlıca Gazozu – İstanbul
Çamlıca’nın ayrıca Light, Portakal ve Limon aromaları olmak üzere 3 farklı tadı daha bulunuyor. Light gazoz, hali hazırda gazozların doğasına ters. Bunu kabul edemiyorum, bununla beraber klasik Çamlıca limon aromasına sahipken limonata görünümlü ekstra bir limon aromalı gazozu piyasaya sürmenin pek akıllıca bir pazarlama tekniği olduğunu söyleyemeyeceğim.
Uludağ Gazozu
Mehmet Hakkı Erbak’ın 1930 yılında kurduğu, bugün Bursa ilinin medar-ı iftiharı Uludağ Gazozu’nun gizli formüllü klasik gazozunun yanı sıra, şekersiz, portakallı ve şekersiz portakallı (ah şu şekersizlik sevdası) aromaları bulunuyor.
Uludağ Gazozu Anadolu Gazozları arasında en bilinenlerin ve en sevilenlerin başında geliyor. Ayrıca tarihinin 1930’lara kadar dayanması kadar güzel bir şey olamaz. Çamlıca’nın başına gelenin Uludağ’ın başına gelmemesine çok seviniyorum, markayı hala kurucu ailenin yönetmesi oldukça memnuniyet verici.
Uludağ Gazozu – Bursa
Başına “Efsane” koydukları Uludağ Gazozu’nun karışık meyve aroması ve formülü ailenin içinde nesillerdir sır olarak saklanıyor. Anadolu Gazozlarının bir güzel yanı da üretildikleri yörenin suyunun doğrudan tadına etki etmesi. Bu yüzden aynı meyve aromalarının kullanıldığı gazozlar damakta farklı bir lezzet bırakabiliyor. Uludağ Gazozu’nu gerçekten seviyorum, içmesi keyif veriyor, şişesi de gerçekten orjinal ve güzel. Kokusu çok güzel ve içmek için sabırsızlandırıyor. Tadına da gerçekten diyecek yok.
Benim takıldığım nokta son zamanlardaki reklam kampanyalarında kullandıkları “Gazoz Olma, Efsane Ol” sloganları ve şişelerinde yer almayan bilgilendirme yazıları. Açıkçası bu durum benim gözümde markanın değerini düşürüyor. Bir markaya “efsane” lakabını tabii ki tüketicileri koyar, bunu markanın bir parçası yapmak ve reklam kampanyasıyla ön plana çıkarmak Anadolu insanının alçak gönüllüğünü yansıtmıyor. Her şeye rağmen demek istemiyordum halbuki, ama maalesef durum böyle. Tabi bu durum tadından ve lezzetinden bir şey kaybettiriyor değil. Unutmadan gazoz Türkiye sınırlarını çoktan aştı ve yurt dışında bile bulunabilen bir hal aldı. Youtube’da tadım videolarına bile denk gelebilirsiniz. Tabi elin ecnebisi ne anlar gazozdan, “meyveli sodaya benziyor” gibi bir yakıştırmaya rastlayabilirsiniz, dikkat.
Balsa Gazoz
Balsa Gazoz 1971 yılından beri Balıkesir’de üretilmektedir. 1990’larda Kristal Kola bünyesine geçen gazoz firması o yıllarda üretime ara verdikten sonra geçtiğimiz birkaç yıl içinde yeni yüzüyle ama eski formülünü koruyarak üretime başladı. İlk dönemlerinde yalnızca bölgeye hitap eden gazoz bugünlerde tüm Türkiye’de bulunabilir. Rengarenk şişeleriyle tüketicide sempatik bir algı uyandıran gazozları Trabzon’da kampüsümüzdeki markette bulmak beni hem şaşırttı hem de sevindirdi.
Zencefil, Damla Sakızı ve Frambuaz olmak üzere 3 farklı aromaya sahip Balsa Gazoz çeşitliliği ile sektörde bir farklılık yaratmış durumda. Özellikle zencefil ve damla sakızı aromaları farklı tatlar denemek isteyenleri kendisine çekecektir.
Balsa Gazoz – Balıkesir
Frambuaz aromalı Balsa’nın gerçekten hoş bir kokusu var. Zaten içinde frambuaz olan gazozların ön plana çıkan en büyük özelliği de bu güzel kokuları. İçimi ve tadı ise başarılı olmanın biraz altında. Şeker dengesinden mi bilemiyorum içerken hafif acı bir tat kaplıyor ağzınızı, Niğde ya da Özbağ Gazoz’un dengeli tadına sahip değil, bu da içerken aldığınız keyfi azaltıyor.
Damla Sakız aromalı Balsa ise gerçekten farklı bir deneyim sunuyor. Kapağı açar açmaz içinize işleyen damla sakızı kokusuna diyecek yok, gerçekten sakız çiğnerken aldığınız keyfi veriyor. Muhteviyatı gereği tatlı bir içimi olmayan damla sakızlı gazozu farklı bir tat arayanlar mutlaka denemeli.
Zencefil aromalı Balsa, Türkiye’de bu aromaya sahip tek gazoz olma özelliğini taşıyor. (En azından Beyoğlu Gazozu ortaya çıkana dek.) Yurt dışında “ginger ale” olarak piyasaya sürülen içeceklerin Türkiye muadili diyebiliriz. Yurt dışında gerçekten çok tutulan içecek Türkiye için henüz gelişim aşamasında diyebiliriz. Ginger ale demişken, eski gazozlardan Cincibir’in isminin nereden geldiğini tahmin ettiniz mi? Koku olarak zencefil orada olduğunu hissettiyor, içimi ise sert ama lezzetli. Türkiye’deki klasik gazoz lezzetlerine aşina olanlar tadı benimsemekte zorlanabilir fakat gerçekten denemeye değer.
Neşe Gazozu
Neşe Gazoz – Sakarya
Aile şirketlerini seviyorum, özellikle de gazoz firmalarında bu geleneğin sürmesi mutlu ediyor beni. Neşe Gazozu da bu geleneği sürdüren firmaların başında geliyor. 1948 yılında Adapazarı’nda Mümin Yüksekkaya tarafından kurulan firma, önce oğullar Hasan, Cihat ve İsmail Yüksekkaya tarafından yönetilmiş. Bugünlerde ise firmanın başında üçüncü nesil temsilcilerinden Erol Yüksekkaya bulunuyor. Selanikli Mümin Yüksekkaya’nın kurduğu Neşe Gazozu döneminin en bilinen ve sevilen gazozlarının başında geliyormuş.
Neşe Gazozu’nun rakiplerini kızdıracak ama aynı zamanda gülümsetecek bir slogan geçmişi var. Eski dönemlerde Adapazarı’nda 15 kadar yerel gazoz bulunuyormuş. Bunlardan en iyileri Recep Gazozu ile beraber Neşe Gazozu imiş, ve bu durum halk arasında “Recep’le Neşe, gerisi çöpe” gibi bir slogana dönüşmüş.
Çilek ve Limon aromasına sahip Neşe Gazoz’un gerçekten çok keyifli ve rahat bir içimi var. Limon ve çilek aromaları birbirini dengeliyor. Çileğin tadı limonun ekşiliği ile birleşince benzersiz bir tat ortaya çıkmış. İlk kurulduğu günden bugüne formülünde bir değişiklik olmayan Neşe Gazoz’u geçmişi bugüne taşımaya devam ediyor.
Özkaynak Gazoz
Özkaynak Gazoz – Sakarya
1970’lerde Bursa’da kurulan firma 2000’li yıllarda Tekirdağ’a taşınmış ve bugün üretimini hala orada sürdürüyor.
Asıl üretim alanı su ve soda olan Özkaynak firması geçtiğimiz birkaç yıl içinde gazoz sektörüne de karışık meyve aromalı ürünüyle giriş yaptı. Keşke hiç bu işe bulaşmasalardı demek istemiyorum ama belli ki işin başındalar.
Fazla iddialı olmayan tadında kırmızı meyvelerin ağırlığı hissediliyor, ancak başarılı olduğunu söyleyemeyeceğim. Açıkçası gazozdan çok şurup içiyormuş hissine kapıldım. Keyifli bir içimi yok, deneyenlerin ikinci kez arayacağını düşünmüyorum. Şeker yerine kullanılan fruktoz şurubu tadının yapaylığına katkı sağlıyor. Açıkçası ana maddesi su ve şeker olması gereken bir içeceğe doğal olmayan maddeler katılmasını yadırgıyorum. Bu haliyle beklentilerimi karşılaşmıyor.
Beyoğlu Gazozu
Üretime bu yıl başlayan Beyoğlu Gazozu’nun 3 farklı çeşidi bulunuyor. Limon, karışık (frambuaz, limon, lime) ve zencefil olmak üzere 3 aromaya sahip Beyoğlu Gazozu’nun Galata Kulesi’ni temel alan şişeleri gerçekten güzel düşünülmüş. Özellikle zencefil aroması piyasadaki büyük bir boşluğu doldurmayı hedefliyor. Büyük marketlerde de bulunuyor olmasıyla piyasada kendine bir yer edinebileceğini düşünüyorum. Zencefil aromalı versiyonu dengeli ve lezzetli bulduğumu söylesem de limon ve karışık aromaları için aynı şeyi söyleyemeyeceğim. Gerek koku açısından gerekse de tatlar açısından dengesiz bir yapısı var. Limon aroması oldukça keskin iken, karışık aromalı versiyon ise oldukça “yapay” ve rahatsız edici bir tada sahip. Bence özellikle karışık aromalı versiyon elden geçirilmeli, merak edenin ikinci kez alacağı bir tad, kısacası umduğumu bulamadım.
Beyoğlu Gazozu – İstanbul
Bitirmeden Marmara Bölgesi gazozları sıralamamı aşağıya iliştireyim.
1- Neşe Gazozu
2- Uludağ Gazozu
5- Balsa Zencefil
6- Balsa Damla Sakızı
7- Balsa Frambuaz
8- Uludağ Portakal
9- Beyoğlu Zencefil
10- Çamlıca Gazozu
11- Çamlıca Portakal
12- Özkaynak Gazoz
13- Beyoğlu Karışık
14- Beyoğlu Limon
15- Çamlıca Limonata
Not: Uludağ Şekersiz ve Çamlıca Light listeye dahil edilmemiştir.
Ege ve Akdeniz Bölgeleri gazozlarında buluşuna dek…
